Vasi kısıtlanan bir kişi için atanan, kısıtlı kişiyi temsil eden, haklarını koruyan ve bazı hallerde bakım ve gözetimini sağlayan kişidir.
Vasi olmak isteyen kişinin ergin(reşit) olması gerekir. Vasilik görevinin tevdiinde öncelik kişinin eşi ve yakın akrabalarındadır. Yani zihinsel ya da bedensel engeli sebebiyle kısıtlanacak bir kişi evli ise öncelikle vasi adayı olarak eşi düşünülecek eğer eşin bu görevi yerine getiremeyeceği düşünülüyorsa kişinin çocukları, kardeşleri ve sair akrabalar vasi adayı olarak düşünülebilecektir.
Vasiyi belirleyecek olan Sulh Hukuk Mahkemesi vasi adayı olan kişi ile kısıtlı adayı kişinin yerleşim yerinin yakınlığını ve kişisel ilişkilerini göz önünde tutacaktır. Örneğin vasi Adana ilinde yaşıyorken kısıtlının Mersin ilinde yaşaması eşyanın tabiatına terstir.
Vasilik-kısıtlılık işine ilişkin dosya Sulh Hukuk Mahkemesinin önüne geldiğinde hâkim öncelikle vesayet altına alınacak kişiye kendisine kimin vasi olabileceğini soracaktır. Eğer kendisine vasi atanacak kişi mahkeme huzurunda isteklerini dile getiremeyecek ölçüde malul ise hâkim kişinin anne ve babasına çocuklarına kimin vasi olmasını istediklerini soracaktır.
Örneğin bedensel engel sebebiyle kısıtlanacak olan kişi hâkime “Annemin vasi olmasını istiyorum” der ise bu beyan hakimce öncelikli olarak değerlendirilecek ve annenin vasilik konusunda bir engeli yoksa anne vasi olarak atanacaktır. Zihinsel engel sebebiyle mahkemece dinlenemeyecek kişilerin anne ve babası bu kişi için bir vasi teklifinde bulunabilecektir.
Bu hususlarda anne ve babanın ya da kısıtlanacak kişinin mahkemeye bir dilekçe vermesi ya da bizzat duruşmada hâkime bu hususları belirtmesi gerekir.
Vasiyi atayacak olan mahkeme, kısıtlı ile en iyi şekilde ilgilenebilecek ve kısıtlı ile arasında menfaat çatışması olmayan bir kişiyi vasi olarak atayacaktır.
Kamu hizmetinden yasaklı olanlar ve haysiyetsiz yaşam sürenler vasi olamazlar. Kısıtlı adayı ile menfaatleri çatışanlar ya da kısıtlı ile arasında duygusal, maddi ya da sair problem bulunanlar vasi olarak atanamazlar. Bir kısıtlıya kendisine düşmanlık besleme ihtimali bulunan bir kişinin vasi olarak atanması hukuken düşünülemez.
Vasi olan kişiler kısıtlıya ait malvarlığı bulunması halinde bu malvarlığının defterini tutmakla yükümlüdür. Defter tutma uygulamada vasiliğe ilişkin en çok sorunun yaşandığı hallerdendir. Kısıtlanan kişinin çek, bono, poliçe gibi kıymetli evrakı, hukuken ve ekonomik açıdan önem arz eden belgeleri Sulh Hukuk Mahkemesinin gözetimi altında güvenli bir yere konulur.
